متخصص ارتوپدی | متخصص ارتوپدی خوب در تهران

آناتومی مچ دست

آناتومی مچ دست بسیار پیچیده است و دارای استخوان و مفصل های زیادی است. مچ دست شامل دو استخوان رادیوس (زند زبرین) و اولنا (زند زیرین) در بالا  و هشت استخوان (استخوانچه) کوچک به نام استخوان های کارپ در پایین می باشد. تمامی این استخوانچه ها با مفصل به یکدیگر متصل می شوند و حرکت می کنند.

این استخوا نچه ها که 8 استخوان می باشند و در روی دست قرار دارند، توسط رباط های متعددی در کنار هم قرار می گیرند. این استخوان ها با کمک رباط و مفصل، به طور واحد و یک دست در کنار استخوان ساعد دست حرکت می کنند.

در کف دست و پایین نیز همانطور که گفته شد، پنج استخوان قرار دارد که به این استخوان ها متاکارپ نیز گفته می شود.

با وجود چنین ساختار پیچیده ای در دست، پر تحرک ترین اعضای بدن محسوب می شود و در هر فضایی و موقعیتی می توان از دست استفاده کرد. در کنار این پیچیدگی و تحرک بالا، دست باید دارای قدرت و توانایی بالایی باشد تا بتوان در انجام کار های سخت و سنگین از آن کمک گرفت.

غضروف در مچ دست

غضروف مفصلی، لایه ای بسیار نرم و قابل ارتجاع است که اجازه می دهد تا استخوان هایی که ساختمان مچ دست را تشکیل می دهد، به راحتی و با کمترین اصطکاک در کنار یکدیگر کار کنند.

در برخی از بیماری ها، غضروف مفصلی مچ دست به مرور زمان نازک می شود. این نازک شدن مفاصل در صورتی که درمان نشود، باعث از بین رفتن کامل غضروف مفصل مچ دست می شود. در ادامه با از بین رفتن مفصل مچ دست، استخوان ها روی هم قرار گرفته و ساییده می شود. این عارضه باعث بروز درد و محدودیت در حرکت مچ دست می شود. شایع ترین این نوع از بیماریها آرتروز و روماتیسم مفصلی است.برای درمان این عارضه می توان از تعویض مفصل مچ دست استفاده کرد و حرکت و درد را در بیماران بهبود داد.

در برخی از افراد با توجه به این که به بیماری استئوآرتریت مبتلا شده و مفاصل آن ها درگیر می شود، این درگیری باعث آسیب به مفاصل شده و به همین دلیل این گروه از افراد به تعویض مفصل مچ دست ترغیب می شوند. همچنین در سالمندان به دلیل بروز آزتروز انجام این جراحی زیاد می باشد. زیرا با تعویض مفصل مچ دست با یک پروتز مصنوعی تمامی مشکلات این گروه از افراد بر طرف می شود.

جراحی تعویض مفصل مچ دست چیست

با اینکه از بین رفتن مفصل مچ دست دلایل متفاوتی دارد، ولی ابتلا به دو بیماری به طور عمده در دست ورم ایجاد می شود. این دو بیماری به نام های استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید می باشد.

علت ایجاد آرتروز

آرتروز در افرادی که دارای سابقه خانوادگی در ابتلا به آرتریت دارد بروز می کند. بعد با توجه به سایش و پارگی که در مفصل ها ایجاد می شودآرتروز افزایش یافته و به همین دلیل آسیب تروماتیک مانند استخوان مچ دست شکسته و یا رگ به رگ شدن مچ دست نیز در این گروه از افراد مشهود است.

ممکن است آتروز به دلیل قطع گردش خون در یکی از اسخوان های کوچک در دست و نزدیک مچ دست ایجاد شود. نام این بیماری در اصطلاح پزشکی کین باخ می باشد. اگر جریان خون به استخوان قطع شود، استخوان به مرور زمان می میرد و آتروز بروز می کند در صورتی که درمان نشود، به بیماری استئوآرتریت تبدیل می شود.

علت بروز آرتریت روماتوئید

امروزه با گسترش علم در حوزه اورتوپد، هنوز دلیل خاصی برای بروز بیماری آرتریت روماتوئید پیدا نشده است. ولی برخی از متخصصان دلایل بروز آرتریت روماتوئید را وراثت می داند، زیرا در افرادی که به آرتریت روماتوئید مبتلا می شوند، وجود یک ماده شیمیایی یا زیست محیطی در این گروه از افراد، به دلیل وراثت در ژن هایشان فعال می شود و این بیماری بروز می کند.

علائم و نشانه های آرتریت

علائم بیماری آرتریت روماتوئید در همه افراد مشترک نیست ولی به برخی از این علائم در زیر اشاره می کنیم

• تورم
• درد
• محدودیت حرکت
• ضعف مچ دست

این علائم معمولا در مچ دست بروز می کند.

علائم بیماری آرتریت روماتوئید

علائم این بیماری با آرتریت تقریبا یکی می باشد ولی  درد در این بیماری باعث بروز بیماری می شود.

از جمله نشانه های بیماری آرتریت روماتوئید، تورم و سفتی در مفاصل بند انگشتان دست است

تشخیص ارتریت مچ دست

برای تشخیص بیماری های مچ دست از انواع روش های تشخیصی استفاده می شود. از جمله این روش ها، معاینه فیزیکی، بررسی سوابق پزشکی بیمار در خصوص ابتلا به بیماری خاص و یا درمان مصرف دارویی خاص وآزمایش خون می باشد.

روش های تشخیصی

تصویر برداری با اشعه x

در این روش با برداشتن تصاویر دقیق از ساختار و میزان تراکم استخوان به تشخیص علت های ورم و درمان آن می پردازند

• آزمایش خون

گاهی اوقات متخصص اورتوپد برای تشخیص آرتریت روماتوئید از آزمایش خون کمک می گیرد. ولی برای تشخیص آرتروز از آزمایش خون استفاده نمی شود.

درمان

برای درمان آرتریت روماتوئید و آرتروز مچ دست روش های متفاوتی وجود دارد. این روش ها به دو دسته درمان غیر جراحی و درمان جراحی تقسیم می شود. که در ادامه به توضیح هر یک می پردازیم.

درمان غیر جراحی

به طور کلی، درمان زود هنگام و غیر جراحی برای کمک به تسکین درد و تورم طراحی شده است.

چندین درمان می تواند برای درمان آرتریت، استفاده می شود از جمله:

• اصلاح فعالیت های خود

برای کاهش درد و یا بهبود حرکت، متخصص اورتوپد به بیمار توصیه هایی در خصوص محدود کردن حرکات و یا اصلاح آن ها می گوید.

• عدم تحرک

به برخی از افراد با توجه به شرایط بیمار توصیه می شود تا مچ دست را به حالت ثابت نگه دارند یا از درد آن کاسته شود برای این کار از آتل استفاده می شود.

• دارو

برخی از متخصصان برای کاهش درد و تورم به بیماران داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی تجویز می کنند.

• ورزش

در برخی از افراد با توجه به شرایط بیمار ، ورزش های خاصی در محدوده مچ دست تجویز می شود تا به روند کاهش درد و بهبود آن کمک کند.

 

 تزریق استروئید

برای درمان تورم های زیاد کورتیزون به مچ دست تزریق می شود. کورتیوزن ضد التهاب قوی است.

در صورتی که با روش های درمانی بالا، آرتریت روماتوئید درمان نشود و یا بهبود نیابد، متخصص ارتوپد اقدام به تجویز روش و داروهای تکمیلی برای درمان غیر جراحی می کند.

 درمان جراحی

همانطور که گفته شد از روش های غیر جراحی فقط به منظور کاهش درد و تورم و نه صرفا درمان قطعی استفاده می شود. به همین منظور از درمان به کمک جراحی برای از بین بردن این درد و تورم ها استفاده می شود

انواع روش های جراحی تعویض مفصل دست

• از بین بردن استخوان آرتروز

برای درمان جراحی به روش از بین بردن استخوان آرتروز، سه استخوان از مچ دست توسط جراح برداشته می شود. این روش درمانی را نیز کارپکتومی ردیف پروگزیمال می نامند. از این روش برای کاهش درد ودرمان درد مچ دست استفاده می شود. این روش حرکات جزئی مچ دست را نیز حفظ می کند.

• اتصال

هنگامی که تنها با حرکت دادن مچ دست در فرد مشکلات ایجاد می شود، می توان با انجام تعویض مچ دست استخوان مچ دست را با هم ترکیب کرد. این ترکیب و همجوشی می تواند کاملا جزئی باشد و در استخوان هایی باشدکه در مچ دست با هم ترکیب شده است. با انجام این روش در افراد، دلایل درد حذف شده و برخی از حرکات مچ دست و دست حفظ می شود.

در صورتی که آرتریت گسترش پیدا کرده باشد و درمان با این روش انجام شود،به دلیل آن که همجوشانی استخوان ها با طور کامل انجام می شود، تمام استخوان مچ دست به صورت یکپارچه در آمده و حرکت کامل دست ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.

 تعویض مفصل مچ دست

در روش جراحی تعویض مفصل مچ دست، مفصل آسیب دیده به طور کامل با انجام جراحی خارج می شود و پروتز مفصل مچ دست، به جای آن قرار می گیرد. این روش هیچ محدودی در حرکت بعد از انجام جراحی مچ دست به همراه ندارد و درد و تورم بعد از جراحی تعویض مفصل مچ دست از بین خواهد رفت.

متخصص با توجه به شرایط بیمار و بررسی سوابق پزشکی یکی از روش های درمانی بالا را بر می گزیند.

در جراحی تعویض مفصل مچ دست، بعد از باز کردن جای مورد نظر و برداشتن مفصل آسیب دیده، پروتز مفصل و یا مفصل مصنوعی جایگزین مفصل آسیب دیده می شود. جراحی تعویض مفصل همچنین، برای زانو، ران و لگن نیز کابرد دارد. در افرادی که دارای آرتریت مزمن هستند، ممکن است مفصل مچ دست از بین رود، جراحی تعویض مفصل مچ دست می تواند برای درمان این افراد موثر بوده و استفاده شود. زیرا در بازگرداندن حرکت و قدرت به مچ دست بیماران، بسیار کمک کننده است.